Markii ugu horreysay ee la doorto 2013, Madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta, oo ay weheliyaan ku -xigeenkiisa, William Ruto, waxay sugayeen dacwad ka dhan ah Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada. Waxaa lagu eedeeyay dambiyo ka dhan ah aadanaha oo la xiriira rabshadihii doorashada ka dib ee gilgilay Kenya doorashadii December 2007. Markii ay xukunka qabsadeen, labada nin waxay bilaabeen olole ugu dambayntii ku guulaystay iyagoo adeegsanaya ilaha dawladda si ay u cabsi geliyaan markhaatiyaasha oo ay maxkamadda uga horjoogsadaan inay dembiyadii lagu soo oogay hoos u dhigaan.
Hadda sannadka ugu dambeeya ee xilligiisii kama dambaysta ahaa, waxay u muuqataa in Kenyatta uu qorsheynayo inuu ku dhammeeyo muddadiisii si la mid ah sidii uu ku billaabay: iyadoo waddanku uu mar kale ku tuuray fagaaraha caalamiga ah isku dayaya inuu xoog ku maquuniyo maxkamad kale oo caalami ah.
Maalmo uun ka hor inta aan Maxkamadda Caalamiga ah ee Caddaaladdu go’aan ka gaarin muranka xuduudda badda ee ay soo gudbisay Soomaaliya, ayaa wasaaradda arrimaha dibedda ee Kenya waxay ku dhawaaqday in dalku “ka laabanayo aqoonsigii uu u lahaa awoodda khasabka ah ee Maxkamadda” oo ay ku dhawaaqday “in aan mar dambe la hoos gelin doonin maxkamad caalami ah ama maxkamadi iyada oo aan la haysan oggolaansho cad ”. Iyada oo sidaas samaynaysa, Kenya waxay ka mid noqonaysaa tiro ka mid ah waddamada xubnaha ka ah Qaramada Midoobay, oo ay ku jirto Maraykanka, oo ka baxay ICJ.
Ka bixitaanku waa tallaabadii ugu dambaysay ee ay Kenya ku doonaysay inay ku soo rogto rabitaankeeda Soomaaliya iyo inay ka hortagto gar -qaadidda caalamiga ah ee muranka ku saabsan 100,000sq km (38,200 sq miles) saddex -geesoodka ah ee khaanadda badda oo loo malaynayo inay ku jirto kayd badan oo saliid iyo gaas ah. Ka dib shan sano oo isku day ah in labaduba ay ka wada hadlaan tanaasul, ugu dambayntii Soomaaliya ayaa dacwadda gudbisay sannadkii 2014 -kii, iyada oo ay ka xumaatay maamulka Kenyatta.
Sanadkii 2019 -kii, Kenya waxay dib ugu yeertay safiirkeedii Soomaaliya kadib markii ay ku andacootay in dowladda Soomaaliya ay ku xaraashtay saliidda iyo gaaska aagga lagu muransan yahay shir ka dhacay London, in kasta oo xaqiiqda ah in Kenya lafteeda ay shatiyada macdanta ka iibisay shirkado caalami ah oo ku jira saddex -xagalka. Dalka ayaa sidoo kale ku hanjabay inuu xiri doono xeryaha ay ku jiraan boqolaal kun oo qaxooti Soomaali ah uuna ku qasbi doono inay dib uga soo gudbaan xadka, isagoo ka digay in “dulqaadka dadka Kenya uusan ahayn mid xad lahayn”. Waxay ku dhaqaaqday tallaabooyin taxane ah, oo ay ka mid tahay inay ka hor istaagtay mas’uuliyiinta Soomaaliya inay dalka soo galaan iyo inay joojiyaan duulimaadyadii tooska ahaa ee Muqdisho iyo Nairobi si ay ugu dadaalaan inay Soomaaliya ku hubeeyaan sidii ay kiiska uga noqon lahayd.
